Wprowadzenie

Coraz większa liczba instytucji finansujących badania naukowe wymaga, aby wyniki opłacanych przez nie badań były archiwizowane w repozytorium. Niektóre instytucje badawcze wprowadzają podobne wymagania w odniesieniu do swoich pracowników. Wymagania te mają źródło w świadomości korzyści, jakie Open Access może przynieść tym instytucjom.

Instytucje finansujące badania

Szeroka dostępność wyników badań naukowych leży w interesie finansujących te badania instytucji. Odnosi się to zwłaszcza do badań finansowanych ze środków publicznych. Jedna z dobrze znanych anomalii obecnego systemu komunikacji naukowej polega na tym, że podatnicy, opłacający większość badań naukowych, nie mogą research paper for sale bez ponoszenia dodatkowych kosztów zapoznać się z rezultatami swych inwestycji.

Według Deklaracji Berlińskiej:
„Zadanie rozpowszechniania wiedzy jest wykonane tylko w połowie, jeżeli informacja nie jest szeroko i łatwo dostępna dla społeczeństwa.”
(Deklaracja Berlińska, październik 2003)

W USA stale podejmowane są wysiłki zapewnienia wolnego dostępu do badań opłacanych przez rząd federalny. Komisja Europejska w styczniu 2006 roku opublikowała opracowanie po tytułem Study on the Economic and Technical Evolution of the Scientific Publication Markets of Europe. Opracowanie to, poświęcone analizie rynku czasopism naukowych, było konsultowane z kluczowymi uczestnikami tego rynku – badaczami, wydawcami, instytucjami finansującymi i planującymi badania, bibliotekarzami. Znalazły się w nim rekomendacje, mające na celu poprawę rozpowszechniania i wzrost użyteczności wyników prowadzonych w Europie badań naukowych. Pierwsza z tych rekomendacji brzmi następująco:

„Rekomendacja A1: Należy zagwarantować publiczny dostęp do wyników badań finansowanych ze środków publicznych wkrótce po ich publikacji.”

Przyjęcie tej rekomendacji byłoby istotnym krokiem w stronę zapewnienia publicznego dostępu do badań naukowych.

Serwis opisuje i analizuje działania instytucji finansujących badania na tym polu.

Instytucje badawcze

Coraz większa liczba instytucji badawczych wymaga od swoich pracowników udostępniania wyników prowadzonych przez nich badań w modelu Open Access.

Taka praktyka przynosi duże korzyści w zakresie przyjmowania i wykorzystywania modelu Open Access w środowiskach akademickich, jednakże niektóre instytucje odnoszą się niechętnie do działań, które mogą sprawiać wrażenie ograniczeń narzucanych pracownikom. Postrzeganie tej kwestii różni się w zależności od kraju i dominującej kultury badawczej.

Istnieje zasadnicza różnica między instytucjami finansującymi badania i instytutami badawczymi, jeżeli chodzi o działania w zakresie Open Acces. Instytucja fundująca grant badawczy może żądać od naukowca pewnych działań, rozumianych jako warunki otrzymania grantu. Instytucja, która nie finansuje badań – lub też finansuje je w niewielkim stopniu – powinna działać w tym zakresie w bardziej delikatny sposób. Czasami instytucje te działają w modelu „Patchwork Mandate”, zachęcając poszczególne wydziały do podjęcia zobowiązań, tworzących niejednorodną całość w obrębie instytucji.
Źródło. Uniwersytet w Southampton prowadzi listę instytucjonalnych działań w tym zakresie: ROADMAP.